บ้างอุทิศให้ตนเองด้วยเหตุผลอันไม่อาจโต้แย้งได้
เช่น Al Jaffee เขียนว่า แด่ตัวผม หากปราศจากแรงบันดาลใจและความพยายามอันไม่รู้เหน็ดเหนื่อยของผมแล้ว
หนังสือเล่มนี้จักไม่มีวันเกิดขึ้น
บ้างอุทิศให้สัตว์เลี้ยง เช่น E.H.H. Green อุทิศ
The Crisis of Conservatism, 1880-1914 แด่หมาของเขา และเขียนกำกับว่าสุนัขตัวนี้ช่วยเหลือเขามากกว่าใคร
ทั้งยังมีสติปัญญามากกว่ารัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการคนใดๆ ในรอบ
๑๕ ปีที่ผ่านมา
หรืออุทิศให้สถานที่ เช่น Desmond Bagley อุทิศหนังสือ
The Vivero Letter แด่ผับโปรดสองแห่ง
แต่ส่วนใหญ่แล้ว นักเขียนมักอุทิศหนังสือให้คนในครอบครัว
เช่นพ่อแม่ ลูก และที่พบบ่อยที่สุดคืออุทิศให้คนรักหรือคู่สมรส
ซึ่งเป็นการกระทำที่พึงระวัง เพราะยามรักน้ำต้มผักว่าหวาน แต่ถึงยามชังต้องมาแก้คำอุทิศในการพิมพ์ครั้งใหม่กันวุ่นวายอุตลุต
สิ่งนี้เกิดขึ้นบ่อยครั้งจนถ้าใครอยากศึกษาชีวิตรักนักเขียน สามารถค้นคว้าข้อมูลได้จากคำอุทิศที่เปลี่ยนไปเรื่อยๆ
ในการพิมพ์แต่ละครั้ง เช่น เฮมิงเวย์เขียนอุทิศแด่ภรรยาคนต่างๆ
ของเขาไว้ในหนังสือ นับจำนวนแล้วมีมากถึง 4 คน
Graham Greene เขียนคำอุทิศหนังสือ Journey Without
Maps ว่า แด่ภรรยาของผม ผมนำเธอติดตัวไปทุกหนแห่งดังพาสปอร์ต
แต่ในการพิมพ์ครั้งต่อๆ มา กลับกลายเป็น แด่หลาน Barbara Strachwitz
Peter Carey นักเขียนเจ้าของรางวัลบุ๊กเกอร์สองสมัย
หย่าแล้วหนึ่งสมัย ขอให้สำนักพิมพ์ลบคำอุทิศถึงอดีตภรรยาออกจากหนังสือ
4 เล่มของเขาในการจัดพิมพ์ครั้งต่อๆ ไป ถ้อยคำเช่น แด่ Alison
Summers ด้วยความรักทั้งหมดทั้งมวล จึงปลาสนาการไป---โอ้ว่าอนิจจาความรัก
พึงประจักษ์ดังสายน้ำไหล !
กล่าวกันว่า Saul Bellow
ชอบเปลี่ยนภรรยาเพื่อให้ได้แรงบันดาลใจในการทำงาน นวนิยายเล่มสุดท้ายของเขาเขียนคำอุทิศให้ภรรยาคนที่
5 เอาไว้หวานซึ้งว่า แด่ Janis หากปราศจากดาวดวงนี้ ผมคงหลงทาง
ในขณะที่ในนิยายเรื่องนี้มีตัวละครชั่วร้ายซึ่งเป็นที่รู้กันว่าเป็นตัวแทนอดีตภรรยาคนที่
4 ว่ากันว่าแจนิสโชคดีเพราะเบลโลว์เสียชีวิตก่อนจะมีดาวดวงใหม่ในนวนิยายเล่มใหม่
John Maxwell Hamilton กล่าวถึงการอุทิศหนังสือให้คนรักว่าเป็นการกระทำที่อับจนจินตนาการ
นอกจากนั้นยังส่อถึงสติปัญญาอันไม่เฉียบแหลมของนักเขียน อย่าลืมว่าเหตุฆาตกรรมโดยเจตนากว่าร้อยละ
25 นั้นเกิดขึ้นกับคู่สมรสหรือผู้มีความสัมพันธ์เชิงชู้สาว
แต่คำอุทิศถึงคนรักที่แสนหวานก็มีไม่น้อย
เช่นคำอุทิศของ Albert Paul Malvino ในหนังสือ Electronic Instrumentation
Fundamentals
แด่
โจอันนา
ภรรยาผู้ชาญฉลาดและแสนสวย
ขาดเธอแล้วผมไร้ค่า
เธอคอยประโลมและปลอบโยน
ไม่เคยบ่นว่ารบกวน
ไม่เคยร้องขอ อดทนต่อทุกสิ่ง
ทั้งยังเขียนคำอุทิศนี้ให้ผม |
คำอุทิศอ่อนโยนน่าประทับใจมีอยู่ในหนังสือ
เจ้าชายน้อย ของ Antoine de Saint-Exupery และ ตู้พิศวง (The Lion,
The Witch and the Wardrobe) ของ C.S. Lewis ทั้งสองเล่มเขียนอุทิศให้แก่เด็กเล็กๆ
คนหนึ่ง ลองไปอ่านเถิดว่าแสนหวานจับใจขนาดไหน บางตอนจากคำอุทิศของ
ตู้พิศวง ถึงลูกสาวทูนหัวคือ สักวันหนึ่ง เมื่อเธอเป็นผู้ใหญ่มากพอที่จะหวนกลับมาเริ่มอ่านเทพนิยายได้ใหม่อีกครั้ง
เมื่อนั้นเธอจะตั้งใจหยิบหนังสือลงมาจากชั้นแถวบนๆ เอามาปัดฝุ่น
ครั้นถึงเวลานั้น พ่อเองก็คงจะหูตึงจนไม่ได้ยินเสียงของเธอ และแก่เฒ่าหลงลืมจนไม่เข้าใจเรื่องที่เธอพูดเสียแล้ว
กระนั้นก็ตาม พ่อก็จะยังคงเป็น---พ่อทูนหัวที่รักเธอเสมอ
เจ.เค. โรว์ลิ่ง เขียนคำอุทิศสำหรับแฮร์รี่
พ็อตเตอร์ เล่ม 7 ซึ่งเป็นเล่มสุดท้ายในชุดด้วยถ้อยคำน่าประทับใจไม่น้อย
ว่า "คำอุทิศของหนังสือเล่มนี้แบ่งเป็น 7 ส่วน แด่ Neil,
Jessica, David, Kenzie, Di, Anne และเธอ ถ้าเธอติดตามแฮร์รี่มาจนสุดทาง"
ที่น่าสนใจจริงๆ คือคำอุทิศแนวแฉชีวิตครอบครัวตนเอง
Eugene D. Genovese อุทิศ Roll, Jordan, Roll ให้ภรรยาเขา ผู้ที่
ไม่ช่วยพิมพ์ต้นฉบับ ไม่หาข้อมูล ชุนถุงเท้า หรือทำอะไรวิเศษๆ
อย่างคนที่คุณเคยอ่านพบในหน้าขอบคุณของหนังสือ ซึ่งมักเป็นคนชนิดที่หากขาดไปเสียแล้ว
หนังสือจะมีขึ้นมาไม่ได้ เราไม่รู้ว่าความสัมพันธ์ของทั้งคู่ราบรื่นขึ้นหรือไม่หลังจากหนังสือตีพิมพ์ออกมา
James Scott เขียนอุทิศ The
Moral Economy of the Peasant ว่า ผมอยากเรียนว่าภรรยาและบุตรของผม
ซึ่งมีภาระหน้าที่อื่นๆ ของตนเองอยู่ แทบมิได้ช่วยเหลืออะไรในหนังสือเล่มนี้แม้แต่น้อย
ทั้งยังชอบเรียกร้องให้ผมหันเหไปสู่ความเพลิดเพลินสามัญด้านอื่นในชีวิตเสมอๆ
คำอุทิศบางประเภทกระตุ้นความอยากรู้อยากเห็น
ไม่ต่างจากการทายอักษรย่อชื่อดาราในข่าวซุบซิบ Stephen M. Silverman
อุทิศ The Fox That Got Away ว่า แด่ อาร์. หญิงสมรสแล้ว เธอรู้ตัวดีว่าคือใคร
การอุทิศบางรูปแบบฟังดูไพเราะแต่กลับทำให้ผู้อ่านไม่ไว้วางใจนักเขียน
เช่น ความจริงข้อที่ว่าผมเขียนหนังสือเล่มนี้ขึ้นมาได้ ช่างเป็นเรื่องน่าอัศจรรย์แท้ๆ
หรือที่ว่า แด่ Donald P Sherman คู่แท้ของฉัน ความรักและการสนับสนุนของเขาเป็นกำลังให้ฉันไปถึงจุดหมายซึ่งครั้งหนึ่งดูจะเป็นไปไม่ได้
เขาเป็นกำลังใจให้เผชิญเหตุการณ์ในชีวิตซึ่งหลายครั้งยากจะฝ่าไป
ซึ่ง Larissa T Moss อุทิศในหนังสือ Business Intelligence Roadmap
อ่านแล้วน่าสงสัยว่าเราควรเชื่อถือแผนความฉลาดทางธุรกิจของเธอหรือไม่
|
ดังบทกวี The Leal ของ
Dorothy Parker ที่ว่าไม่มีมิตรแท้ มีแต่ศัตรูถาวร ดังนั้นการอุทิศหนังสือให้ศัตรูจึงมีปรากฏ
เช่น e.e. cummings ถูกสำนักพิมพ์ ๑๔ แห่งปฏิเสธตีพิมพ์หนังสือรวมบทกวี
สุดท้ายเขาจึงยืมเงินแม่มา ๓๐๐ เหรียญสหรัฐเอามาพิมพ์หนังสือเอง
โดยตั้งชื่อหนังสือว่า No Thanks ซึ่งหน้าคำอุทิศระบุชื่อหนังสือ
(ไม่ขอบคุณ) ตามด้วยชื่อสำนักพิมพ์ทั้ง 14 แห่ง จัดพิมพ์ให้มีรูปร่างเป็นโถบรรจุเถ้าอังคาร
วิธีนี้ย่อมเก๋ไก๋กว่าการเขียนขอบคุณมารดาตัวเอง
หนังสือตลกหลายเล่มมีคำอุทิศน่าประทับใจยิ่ง เช่น Wigfield
โดย Amy Sedaris, Paul Dinello, Stephen Colbert มีหน้าคำอุทิศว่า
เนื่องจากหนังสือเล่มนี้รวมทั้งหน้าคำอุทิศ เขียนขึ้นตามลำดับเวลา
ตอนนี้ผมจึงขอบคุณได้แต่ตัวเองเท่านั้น ทั้งนี้หมายถึงว่าหากผมจะยังมีส่วนเกี่ยวข้องกับการเขียนนี้ต่อไป
ต่อมา หนังสือเล่มนี้เปลี่ยนคำอุทิศว่าขอมอบแด่ผู้มีหน้าที่เสนอหนังสือเข้ารับรางวัลพูลิตเซอร์
Lemony Snicket อุทิศ
อยากให้เรื่องนี้ไม่มีโชคร้าย แบบหลอนๆ แด่ เบียทริซ ซึ่งเขาบอกเป็นนัยว่าเป็นยอดรักผู้เสียชีวิตไปแล้ว
แต่ละเล่มมีคำเช่น แด่ เบียทริซ --ที่รัก สุดดวงใจ ตายไปแล้ว
แด่ เบียทริซ เมื่อเราพบกันชีวิตผมเริ่มต้น ไม่ช้าไม่นาน
ชีวิตคุณจบสิ้นลง
|
หากถามว่าเราควรเขียนคำอุทิศอย่างไร
บางคนบอกว่า แด่ พระเจ้า หากขาดพระองค์แล้วคงไม่มีใครให้ผมขอบคุณในความสำเร็จนี้
หรือ หนังสือเล่มนี้อุทิศแด่ใครก็ตามที่สมองกลวงจนยอมจ่ายเงินซื้อ
และเสียเวลาอ่าน ถ้าท่านไม่ชอบหน้าใครและอยากให้เขาอยู่ห่างๆ เลิกมายืมข้าวของโดยไม่คืน
ผมรับประกันว่าเขาย่อมยืมหนังสือเล่มนี้แล้วนำมาคืน แล้วเขาจะไม่พูดกับท่านไปอีกนาน
หรืออาจจะตลอดไป
ฮิวเมอริสต์ เขียนคำอุทิศหนังสือ นิทานหรรษา ว่า ขออุทิศให้แก่ตัวเองก่อน
จัดพิมพ์เพื่อเป็นการกุศล ถ้าท่านซื้อก็เป็นกุศลของผม ถ้าท่านไม่ซื้อก็เป็นกุศลแก่ท่านเอง
แต่คำอุทิศที่ชาญฉลาดจริงๆ คือการอุทิศในหนังสือ
Casanova Was a Book Lover ที่ John Maxwell Hamilton บอกว่า
แด่นักวิจารณ์หนังสือทุกคน
เพราะมีแต่พวกเนรคุณเท่านั้นที่จะสับหนังสือที่อุทิศแด่ตัวเขา |