เจ้าฟ้านักพฤกษศาสตร์
มหาวิทยาลัยมหิดล ทูลเกล้าฯ ถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพฤกษศาสตร์ ประจำปีการศึกษา 2564 แด่ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อเฉลิมพระเกียรติคุณที่ทรงเป็นผู้ใฝ่พระราชหฤทัยศึกษาค้นคว้าหาความรู้ด้านพฤกษศาสตร์อย่างต่อเนื่องมาเป็นระยะเวลายาวนาน ทรงเป็นผู้มีบทบาทสำคัญยิ่งในการเป็นองค์อุปถัมภ์วงการพฤกษศาสตร์ พระราชทานกระแสพระราชดำริหลายประการในการสร้างสรรค์ และพัฒนาวิชาการด้านพฤกษศาสตร์ของประเทศไทย ทรงมีสายพระเนตรอันยาวไกลถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พืชพรรณของประเทศ ทรงสืบสานพระราชปณิธานในการอนุรักษ์ทรัพยากรของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยทรงมีพระราชดำริให้จัดตั้งธนาคารพืชพรรณ และโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ซึ่งดำเนินงานอนุรักษ์ทั้งทรัพยากรชีวภาพ ทรัพยากรกายภาพ และทรัพยากรวัฒนธรรมและภูมิปัญญา ทรงจัดให้มีการสำรวจฐานทรัพยากรท้องถิ่น เพื่อนำไปสู่การศึกษาวิจัย ดูแล อนุรักษ์ และใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ทรงห่วงใยไปถึงเยาวชน ทรงส่งเสริมให้ได้ใกล้ชิดกับพืชพรรณ เห็นคุณค่า ประโยชน์ ความสวยงาม เกิดความรักหวงแหนทรัพยากร ผ่านโครงการ “สวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน” ทั่วประเทศไทย อีกทั้ง ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณต่อนักพฤกษศาสตร์ และวงการพฤกษศาสตร์ไทย ทรงตระหนักถึงความขาดแคลนข้อมูลทางพฤกษศาสตร์พื้นฐาน และบุคลากรผู้เชี่ยวชาญทางพฤกษศาสตร์ ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้น สภามหาวิทยาลัยมหิดล ในคราวประชุม ครั้งที่ 579 เมื่อวันพุธที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2565 ได้มีมติเป็นเอกฉันท์ ให้ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพฤกษศาสตร์ ปีการศึกษา 2564 แด่ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธร มหาวชิราลงกรณวรราชภักดี สิริกิจการิณีพีรยพัฒน รัฐสีมาคุณากรปิยชาติ สยามบรมราชกุมารี เพื่อเฉลิมพระเกียรติคุณให้ปรากฏ และเพื่อเป็นเกียรติประวัติและสวัสดิมงคล อันสูงยิ่งแก่มหาวิทยาลัยมหิดล และเพิ่มพูนเกียรติภูมิแก่คณะวิทยาศาสตร์สืบไป
คำกราบบังคมทูลสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ถวายรายงานและประกาศเกียรติคุณ
ของ ศาสตราจารย์ นายแพทย์บรรจง มไหสวริยะ อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล
ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่ผู้สำเร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัยมหิดล ประจำปีการศึกษา ๒๕๖๔
วันจันทร์ ที่ ๒๔ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๕
ณ ห้องพิธี มหิดลสิทธาคาร มหาวิทยาลัยมหิดล ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม
..............................................
ขอพระราชทานกราบบังคมทูลทรงทราบฝ่าละอองพระบาท
ข้าพระพุทธเจ้า ศาสตราจารย์ นายแพทย์บรรจง มไหสวริยะ อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล พร้อมด้วยกรรมการสภามหาวิทยาลัย ผู้บริหาร คณาจารย์ ข้าราชการ พนักงาน นักศึกษาของมหาวิทยาลัยมหิดล และแขกผู้มีเกียรติ ที่ได้มาชุมนุมเฝ้าทูลละอองพระบาท อยู่ ณ ที่นี้ มีความปลื้มปีติยินดีเป็นอย่างยิ่งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ใต้ฝ่าละอองพระบาท เสด็จพระราชดำเนินมาพระราชทานปริญญาบัตร ประกาศนียบัตร แก่ผู้สำเร็จการศึกษา ประจำปีการศึกษา ๒๕๖๔ ของมหาวิทยาลัยมหิดลในวันนี้ นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณล้นเกล้าล้นกระหม่อมหาที่สุดมิได้
สำหรับปีนี้ มีผู้สำเร็จการศึกษา จำนวนทั้งสิ้น ๔,๒๐๗ ราย มีพระสงฆ์ผู้สำเร็จการศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา จำนวน ๒ รูป และผู้ทรงคุณวุฒิเข้ารับพระราชทาน ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ประจำปีการศึกษา ๒๕๖๔ จำนวน ๒ ราย ต่อจากนั้น ขอพระราชทานกราบบังคมทูลเชิญใต้ฝ่าละอองพระบาท พระราชทานปริญญาบัตรแก่ผู้ได้รับปริญญากิตติมศักดิ์ และผู้สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก ปริญญาโท และปริญญาตรี พระราชทานประกาศนียบัตรบัณฑิตชั้นสูง ประกาศนียบัตรบัณฑิต ซึ่งสำเร็จการศึกษาและเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร โดยแบ่งเป็นช่วงเช้า จำนวน ๒,๑๘๔ ราย และช่วงบ่าย จำนวน ๒,๐๒๓ ราย และพระราชทานรางวัล จำนวน ๘ ราย พระราชทานเกียรติบัตรศาสตราจารย์เกียรติคุณ จำนวน ๕ ราย ศาสตราจารย์คลินิกเกียรติคุณ จำนวน ๒ ราย และมีผู้ได้รับทุนมหิดลวิทยาจารย์ จำนวน ๒ ราย ผู้ได้รับทุนภูมิพล จำนวน ๑ ราย ตามรายนามที่รองอธิการบดีฝ่ายบริหาร รองอธิการบดีฝ่ายการศึกษา รองอธิการบดีฝ่ายกิจการนักศึกษาและศิษย์เก่าสัมพันธ์ คณบดีและผู้อำนวยการ คณะ สถาบัน และวิทยาลัย จะได้กราบบังคมทูลรายนามตามลำดับ เสร็จแล้ว ขอพระราชทานพระราโชวาท เพื่อเป็นสิริสวัสดิ์พิพัฒนมงคล แก่ผู้ได้รับพระราชทานสืบไป
ในโอกาสนี้ ขอพระราชทานพระราชานุญาต ประกาศราชสดุดีเฉลิมพระเกียรติคุณ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในวโรกาสที่มหาวิทยาลัยมหิดล ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพฤกษศาสตร์ ดังต่อไปนี้
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ทรงสืบสานพระราชปณิธาน ในการอนุรักษ์ทรัพยากรของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยมีพระราชดำริให้จัดตั้งธนาคารพืชพรรณ และโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ซึ่งดำเนินงานอนุรักษ์ ทั้งทรัพยากรชีวภาพ ทรัพยากรกายภาพ ทรัพยากรวัฒนธรรมและภูมิปัญญา ทรงจัดให้มีการสำรวจฐานทรัพยากรท้องถิ่นเพื่อนำไปสู่การศึกษาวิจัย ดูแล อนุรักษ์ และใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน ทรงส่งเสริมให้เยาวชนได้ใกล้ชิดกับพืชพรรณ เห็นคุณค่าประโยชน์ความสวยงาม เกิดความรัก หวงแหนทรัพยากร ผ่านโครงการ “สวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน” ทั่วประเทศไทยตลอดระยะเวลากว่า ๓๐ ปี ที่พระองค์ทรงเป็นผู้มีบทบาทสำคัญยิ่ง ในการเป็นองค์อุปถัมภ์วงการพฤกษศาสตร์ ท่านทรงตระหนักถึงความขาดแคลนข้อมูลทางพฤกษศาสตร์พื้นฐาน และการส่งเสริมบุคลากร ผู้เชี่ยวชาญทางพฤกษศาสตร์ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ เป็นทุนการศึกษา ให้นักพฤกษศาสตร์ เดินทางไปศึกษาต่อต่างประเทศ ในระดับปริญญาเอก สาขาวิชา พฤกษศาสตร์ ทรงเป็นผู้ใฝ่พระราชหฤทัย ศึกษาค้นคว้า หาความรู้ด้านพฤกษศาสตร์อย่างต่อเนื่อง มาเป็นระยะเวลายาวนานทรงเพิ่มพูนประสบการณ์ ความเชี่ยวชาญด้านพฤกษศาสตร์เพิ่มมากขึ้นเป็นลำดับ ทรงเป็นนักอักษรศาสตร์ที่เชี่ยวชาญ โดยนำความรู้ภาษาละตินมาใช้ในการเรียกชื่อพฤกษศาสตร์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในระหว่างที่เสด็จพระราชดำเนินชมธรรมชาติในหลายพื้นที่ ทรงจดบันทึกชื่อ ลักษณะ ประโยชน์และโทษของพืช ซึ่งนักพฤกษศาสตร์ทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ ตระหนักถึงพระปรีชาสามารถ และพระราชดำริที่เป็นคุณูปการต่อการศึกษา ในสาขาวิชาพฤกษศาสตร์ จึงได้พร้อมใจกัน ขอพระราชทาน พระบรมราชานุญาต นำพระนามาภิไธย ตั้งเป็นชื่อพรรณไม้ที่พบในประเทศไทยหลายสกุลหลายชนิด เช่น สกุลเครือเทพรัตน์ จำปีสิรินธร เทียนสิรินธร และสิรินธรวลี
ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้น สภามหาวิทยาลัยมหิดล ในคราวประชุม ครั้งที่ ๕๗๙ เมื่อวันที่ ๒๐ เมษายน พุทธศักราช ๒๕๖๕ ได้มีมติเป็นเอกฉันท์ ให้ทูลเกล้าทูลกระหม่อม ถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพฤกษศาสตร์ ประจำปีการศึกษา ๒๕๖๔ แด่ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อเฉลิมพระเกียรติคุณ ให้ปรากฏ และเพื่อเป็นเกียรติประวัติ และสวัสดิมงคลอันสูงยิ่งแก่มหาวิทยาลัยมหิดล และเพิ่มพูนเกียรติภูมิแก่คณะวิทยาศาสตร์สืบไป การนี้ ขอพระราชทานพระราชานุญาต กราบบังคมทูลเบิกศาสตราจารย์คลินิกเกียรติคุณ นายแพทย์ปิยะสกล สกลสัตยาทร นายกสภามหาวิทยาลัยมหิดล เข้าเฝ้าฯ ทูลเกล้าถวายปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพฤกษศาสตร์
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม
สารคดีเฉลิมพระเกียรติ "เจ้าฟ้านักพฤกษศาสตร์"
ที่มา : MAHIDOL Science Channel เผยแพร่เมื่อ วันที่ 01 ธันวาคม 2565
หมายเหตุ : ภาพจาก หน่วยจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์ คณะวิทยาศาสตร์
