ประวัติ 12 ภาควิชา
| 1. กายวิภาคศาสตร์ | 2. คณิตศาสตร์ | 3. เคมี | 4. จุลชีววิทยา | 5. ชีวเคมี | 6. ชีววิทยา |
| 7. เทคโนโลยีชีวภาพ | 8. พฤกษศาสตร์ | 9. พยาธิชีววิทยา | 10. ฟิสิกส์ | 11. เภสัชวิทยา | 12. สรีรวิทยา |
7. ภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพ
ภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพ เริ่มก่อตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2525 เปิดสอนหลักสูตรปริญญาตรี สาขาวิชาเทคโนโลยีชีวภาพครั้งแรก ภายใต้การดำเนินงานของภาควิชาจุลชีววิทยา มี ศ.เกียรติคุณ ดร. นพ.พรชัย มาตังคสมบัติ เป็นหัวหน้าคณะดำเนินการร่วมกับ ศ.เกียรติคุณ ดร.อมเรศ ภูมิรัตน ซึ่งเป็นหลักสูตรที่ 2 ในประเทศไทย ที่เปิดสอนในสาขาเทคโนโลยีชีวภาพ และเป็นหลักสูตรแรกในคณะวิทยาศาสตร์ที่จัดการเรียนการสอนเน้นด้านวิทยาศาสตร์ประยุกต์ เพิ่มเติมจากทักษะเดิมของคณะด้านวิทยาศาสตร์พื้นฐาน เพื่อรองรับความต้องการทางอุตสาหกรรมและเกษตรกรรม ต่อมาใน พ.ศ. 2532 ได้มีการจัดตั้งภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพขึ้นอย่างเป็นทางการ และเปิดสอนหลักสูตรระดับปริญญาโทใน พ.ศ. 2535 และปริญญาเอกใน พ.ศ. 2539 นอกจากนี้ ยังมีการริเริ่มหลักสูตรพิเศษอื่น เช่น โครงการหลักสูตรเร่งรัด ปริญญาตรี (เทคโนโลยีชีวภาพ) - ปริญญาโท (การตลาด) (B.Sc.-M.M.) ร่วมกับวิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล โดยหลักสูตรนี้มุ่งเน้นการสร้างบุคลากรให้มีแนวความคิดของผู้ประกอบการผสมผสานกับระบบความคิด และความรู้เชิงวิทยาศาสตร์ และมีการจัดทำหลักสูตรร่วมกับมหาวิทยาลัยในต่างประเทศ ใน พ.ศ. 2552 มีการจัดตั้งหลักสูตรระดับปริญญาเอก Double Doctoral Degree (Biotechnology-Horticulture) ร่วมกับมหาวิทยาลัยชิบะ ประเทศญี่ปุ่น และปี พ.ศ. 2559 ได้จัดตั้งหลักสูตรระดับปริญญาโท Double Degree Program ร่วมกับมหาวิทยาลัยโอซาก้า ประเทศญี่ปุ่น และปัจจุบันมีการประสานงานเพื่อจัดตั้งหลักสูตร Joint Degree Program ร่วมกับมหาวิทยาลัย โอซาก้าเพื่อรองรับนักศึกษาจากภูมิภาคอาเซียนใน พ.ศ. 2562
อีกหน้าที่หลักที่สำคัญของภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพ นอกเหนือจากการผลิตบัณฑิต คือ การค้นคว้าวิจัยองค์ความรู้ใหม่ ๆ เพื่อส่งเสริมงานด้านวิชาการทั้งด้านการสอน และการบริการทางวิชาการ โดยงานวิจัยหลักของภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพ แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ เทคโนโลยีชีวภาพเกษตร (Agricultural Biotechnology) เทคโนโลยีชีวภาพอาหาร (Food Biotechnology) เทคโนโลยีชีวภาพอุตสาหกรรมและวิศวกรรมชีวกระบวนการ (Industrial Biotechnology and Bioprocess Engineering) และ เทคโนโลยีชีวภาพโมเลกุลและการแพทย์ (Molecular and Medical Biotechnology) ซึ่งครอบคลุมงานวิจัยที่สำคัญในสาขาเทคโนโลยีชีวภาพ ตั้งแต่ระดับห้องปฏิบัติการจนถึงระดับการผลิตเชิงอุตสาหกรรม ที่ต้องใช้เทคนิคทางพันธุวิศวกรรมของเชื้อจุลินทรีย์ เซลล์สัตว์ และเนื้อเยื่อพืช วิทยาศาสตร์การอาหาร วิศวกรรมเคมีชีวภาพ ระบบการควบคุมอัตโนมัติ ระบบการเก็บข้อมูล การวิเคราะห์ด้วยเทคโนโลยีชั้นสูงทางคอมพิวเตอร์ เข้ามาช่วยเสริมประสิทธิภาพการผลิต เพื่อให้มีความสามารถสูงสุดในการแข่งขันเชิงธุรกิจ โดยสร้างความร่วมมือกับภาครัฐและเอกชน อาทิ โรงงานอุตสาหกรรม หน่วยงานวิจัย และสถาบันการศึกษา ทั้งในและต่างประเทศ
ปัจจุบันภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพตั้งอยู่ที่คณะวิทยาศาสตร์ วิทยาเขตพญาไท และบางส่วนที่วิทยาเขตศาลายา มีอาคารโรงงานเทคโนโลยีชีวภาพ ที่ติดตั้งครุภัณฑ์ด้านวิศวกรรมกระบวนการและเทคโนโลยีอาหารสำหรับใช้เป็นสถานที่ปฏิบัติการของนักศึกษา และการวิจัยและพัฒนาระดับกึ่งอุตสาหกรรมโดยร่วมมือกับภาคเอกชน
ตลอดระยะเวลากว่า 35 ปี (2525-2560) ภาควิชาฯ ได้ผลิตบัณฑิตออกไปรับใช้สังคมแล้วในระดับปริญญาตรี 1,245 คน ปริญญาโท 364 คน และปริญญาเอก 95 คน (ข้อมูล ณ วันที่ 8 มกราคม 2561) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในหน้าที่ต่าง ๆ อาทิ นักวิชาการในสถาบันการศึกษา ผู้ควบคุมการผลิต ผู้ควบคุมคุณภาพ นักวิจัยและพัฒนา ในโรงงานอุตสาหกรรมและหน่วยงานวิจัยต่าง ๆ ของทั้งภาครัฐและเอกชน ในการสร้างนวัตกรรมด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ภาควิชาฯ ได้ร่วมวิจัยและพัฒนากับภาคเอกชนซึ่งมีถ่ายทอดผลงานวิจัยไปยังภาคการผลิตอย่างเป็นรูปธรรม นอกจากนี้ภาควิชาฯ ได้รับการประเมินระดับ “ดีเยี่ยม” ตามเกณฑ์คุณภาพงานวิจัยวิชาการด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย 3 รอบต่อเนื่องกัน ใน พ.ศ. 2552 2554 และ 2557 ตามลำดับ รวมทั้งได้รับรางวัลวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จากมูลนิธิโทเร ประเทศไทย ครั้งที่ 24 ประจำปี พ.ศ. 2560
ภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพมีความภาคภูมิใจอย่างยิ่งที่ได้ร่วมผลิตผลงานวิจัย ทรัพยากรบุคคล และเทคโนโลยี ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนาประเทศในด้านเทคโนโลยีชีวภาพ และสาขาวิชาที่เกี่ยวข้อง ช่วยให้ประเทศชาติมีองค์ความรู้และเทคโนโลยีที่สำคัญต่อการแพทย์ เกษตรกรรมและอุตสาหกรรมของตนเอง เพื่อให้เกิดความเจริญอย่างยั่งยืน สามารถพึ่งพาตนเองได้ และเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันกับประเทศอื่น ๆ ได้ในอนาคต
รายนามหัวหน้าภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพ
- พ.ศ. 2531-2533 : ศ.เกียรติคุณ ดร.อมเรศ ภูมิรัตน (รักษาการหัวหน้าโครงการจัดตั้งภาควิชา)
- พ.ศ. 2532-2536 : รศ. ดร.ช่อฟ้า ทองไทย
- พ.ศ. 2537-2541 : ศ. ดร.วัฒนาลัย ปานบ้านเกร็ด
- พ.ศ. 2541-2545 : รศ. ดร.อภิญญา อัศวนิก
- พ.ศ. 2545-2549 : รศ. ดร.มานพ สุพรรณธริกา
- พ.ศ. 2549-2557 : รศ. ดร.ชื่นจิตต์ บุญเฉิด
- พ.ศ. 2557-2558 : รศ. ดร.สิทธิวัฒน์ เลิศศิริ
- พ.ศ. 2559-2561 : ผศ. ดร.สิริพงษ์ ฐิตะมาดี
- พ.ศ. 2562-2563 : รศ. ดร.จิรารัตน์ วงศ์คงคาเทพ
- พ.ศ. 2563-ปัจจุบัน : ผศ. ดร.เปรมวดี วงษ์แสงจันทร์
ภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
- เว็บไซต์ภาควิชาฯ https://biotechnology.sc.mahidol.ac.th
- ติดต่อภาควิชาฯ โทร. 0 2201 5310-2
ที่มา: “ภาควิชาเทคโนโลยีชีวภาพ” ใน 6 ทศวรรษ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. หน้า 155-161. กรุงเทพ : โรงพิมพ์สุรวัฒน์, 2561.
